Hiện nay, nhu cầu lắp đặt và sử dụng thang máy đang tăng cao, trong đó thang máy có phòng máy đang ngày càng phổ biến nhờ vào các ưu thế về giá cả hợp lý, chi phí lắp đặt, bảo hành, bảo trì thấp hơn các dòng thang máy khác. Ngoài ưu thế về giá cả thì cấu tạo, kích thước cũng như sự phù hợp của dòng thang có phòng máy đối với các công trình như thế nào mà có sức hấp dẫn đến vậy?
Dễ dàng bắt gặp thang máy trong nhà ở cũng như nhà cao tầng
Thang máy có phòng máy là gì?
Thang máy có phòng máy là thang máy được thiết kế với một phòng trên cùng dùng để đặt máy kéo, tủ điện và một số trang bị cần thiết khác. Loại thang máy này sử dụng máy kéo có hộp giảm tốc trục vít hoặc không có hộp giảm tốc trục vít (còn gọi là hộp số).
Thang máy có phòng máy, hay còn được gọi là thang máy không cần phòng máy (Machine Roomless Elevator – MRL), là một loại thang máy được thiết kế để không cần phải có một phòng máy riêng biệt để chứa các thành phần cơ điện như máy kéo, bộ điều khiển và thiết bị khác. Thay vào đó, các thành phần này thường được tích hợp trực tiếp vào khung của thang máy hoặc được lắp đặt trong các không gian nhỏ gọn trên mái tòa nhà hoặc ở các vị trí phù hợp khác.
Thang máy có phòng máy được phát triển để giảm thiểu không gian cần thiết cho việc lắp đặt và hoạt động của thang máy, làm cho chúng trở nên linh hoạt hơn và phù hợp hơn với các tòa nhà có diện tích hạn chế hoặc không có khả năng xây dựng một phòng máy lớn. Điều này làm cho thang máy có phòng máy trở thành lựa chọn phổ biến trong các dự án xây dựng hiện đại.
Dòng thang có phòng máy này được ứng dụng khá đa dạng cho nhà ở, biệt thự, nhà cao tầng với ưu thế về trọng tải lớn và giá cả hợp lý.
Thang máy với phòng máy trên cùng thường ít chiếm diện tích công trình hơn so với thang máy không có phòng máy. Việc cần thêm không gian và diện tích cho phòng máy đôi khi tạo nên bất lợi cho những công trình xây dựng nằm trong quy hoạch và hạn chế chiều cao. Vì vậy với thiết kế nhỏ gọn và không gian chiếm dụng không quá lớn thì việc ứng dụng thang máy có phòng máy cho các công trình vừa và nhỏ rất phổ biến.
Phòng máy với các thiết bị cần thiết
Dòng thang có phòng máy này chiếm ưu thế tuyệt đối ở các công trình nhà cao tầng vì thang có tải trọng lớn, kích thước máy kéo và các thiết bị khác khá lớn nên cần đến phòng lắp đặt riêng.
Cấu tạo thang máy có phòng máy
Nhờ có phòng máy riêng nên những bộ phận mang tính điều khiển sẽ được đặt trong phòng máy như: máy kéo, tủ điện, bộ báo tải, bộ chống quá tốc.
Các bộ phận khác trong hố thang bao gồm: cabin, đối trọng, ray dẫn hướng, cáp chống quá tốc, cáp tải, khung cabin, puli treo cabin, shoe dẫn hướng, thắng cơ, đối trọng, cáp hành trình, xích bù trừ, bộ truyền cửa tầng, bộ giảm chấn, puli căng cáp của bộ chống quá tốc.
Thang máy làm tăng sự sang trọng, hiện đại cho ngôi nhà
Chức năng, vai trò của các bộ phận cấu tạo nên thang máy cụ thể như sau:
Kích thước
Kích thước hố thang: là kích thước chiều ngang và chiều sâu của hố, tùy theo tải trọng sẽ có kích thước khác nhau, tải trọng càng lớn thì kích thước sẽ càng lớn. Ví dụ thang có phòng máy cần kích thước tối thiểu (ngang x sâu) là:
- Tải trọng 350kg: 1.200 x 1.200mm.
- Tải trọng 450kg: 1.600 x 1.600mm.
- Tải trọng 600kg: 1.800 x 1.700mm.
- Tải trọng 1.000kg: 2.000 x 2.100mm.
- Tải trọng 1.500kg: 2.300 x 2.500mm.
* Lưu ý: kích thước trên chỉ là kích thước tối thiểu mang tính tham khảo của thang máy có phòng máy, trên thực tế, tùy theo diện tích của công trình mà đối trọng có thể được đặt bên hông hoặc phía sau nên kích thước sẽ có sự thay đổi nhất định.
Thang máy với thiết kế nhỏ gọn
Kích thước phòng máy: phòng máy thông thường có diện tích bằng với diện tích để lắp đặt thang máy, chiều cao khoảng 2.100mm là đủ để lắp đặt thiết bị và thực hiện các thao tác cần thiết khi cứu hộ hoặc bảo hành, bảo trì.
Trên sàn phòng máy cần có các lỗ kỹ thuật với kích thước phù hợp để lắp đặt máy kéo, tủ điện và các trang thiết bị khác. Kích thước các lỗ kỹ thuật khác nhau đối với các loại thang máy khác nhau. Chủ đầu tư và nhà thầu thi công công trình cần liên hệ với nhà cung cấp thang máy trước khi hoàn chỉnh hạng mục này.
Hố PIT: hố pit được tính từ mặt sàn xuống, hố pit cần được giữ khô ráo nên thường được đổ bê tông 5 mặt và có độ dày lớp bê tông thấp nhất là 200mm. Chiều sâu hố pit phụ thuộc vào kết cấu của mỗi loại thang máy, chiều sâu tối thiểu thường là 700mm.
Các ưu điểm và nhược điểm
Ưu điểm:
- Quá trình bảo hành, bảo trì thang máy có phòng máy sẽ dễ thao tác và thời gian thực hiện nhanh hơn. Quá trình kiểm tra máy kéo, tủ điện và một số trang thiết bị trong phòng nhanh chóng, dễ dàng hơn.
- Kích thước hố thang sẽ nhỏ gọn hơn so với thang máy không có phòng máy xét ở thang máy cùng tải trọng và tốc độ.
- Thiết kế linh hoạt, dễ dàng đặt hàng theo yêu cầu.
- Tải trọng từ 1.600 kg và tốc độ từ 105 mét/phút trở lên thì thang máy bắt buộc phải có phòng máy vì kích thước máy kéo và các trang thiết bị khác lớn, không thể đặt vào hố thang.
- Trường hợp mất điện đột ngột thì việc cứu hộ sẽ nhanh chóng và dễ thực hiện hơn.
- Tỷ số truyền: 1:1 giúp cho cáp tải sẽ ngắn hơn, số lượng puli ít, về lâu dài tiết kiệm được chi phí bảo trì, bảo dưỡng.
- Giá thành thấp hơn so với thang máy không có phòng máy.
Tiết kiệm không gian: Thang máy có phòng máy được thiết kế để không cần phải có một phòng máy riêng, giúp tiết kiệm không gian ở mỗi tầng của tòa nhà. Điều này rất hữu ích trong các dự án xây dựng có diện tích hạn chế hoặc không thể dành một không gian lớn cho phòng máy.
Linh hoạt trong thiết kế: Vì không cần phòng máy, thang máy có phòng máy có thể được lắp đặt ở các vị trí linh hoạt trong tòa nhà, bao gồm cả những không gian hẹp và khó tiếp cận. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc tùy chỉnh và tích hợp vào bất kỳ loại kiến trúc nào.
Tiết kiệm chi phí: Việc loại bỏ phòng máy giúp giảm chi phí xây dựng và thiết lập, bao gồm cả chi phí cho vật liệu xây dựng, công việc lắp đặt và thiết bị điện tử.
Tiết kiệm năng lượng: Một số mô hình thang máy có phòng máy được thiết kế để sử dụng ít năng lượng hơn so với các dòng thang máy truyền thống, giúp giảm chi phí vận hành và tiêu thụ năng lượng.
Hiệu suất vận hành cao: Mặc dù không có phòng máy, thang máy có phòng máy vẫn cung cấp hiệu suất vận hành ổn định và đáng tin cậy, đáp ứng được nhu cầu di chuyển của người sử dụng một cách hiệu quả.
Giảm tiếng ồn: Thiết kế không cần phòng máy giúp giảm tiếng ồn phát sinh từ hoạt động của thang máy, cung cấp một môi trường yên tĩnh và thoải mái hơn cho người sử dụng và các khu vực lân cận.
Các ưu thế về giá thành, tải trọng và sự linh hoạt giúp thang máy được ứng dụng ngày càng nhiều
Nhược điểm:
- Chủ đầu tư sẽ tốn thêm chi phí cho phòng máy.
- Đối với các tòa nhà xây dựng ở địa bàn bị giới hạn chiều cao thì sẽ gặp bất lợi trong thiết kế.
- Vận hành không êm bằng thang không có phòng máy.
- Hạn chế về trọng tải: Do không có phòng máy riêng, thang máy có phòng máy thường có hạn chế về trọng tải so với các loại thang máy truyền thống. Điều này có thể gây hạn chế về khả năng chở hàng hoặc số lượng hành khách trong một lượt đi.
- Khả năng bảo dưỡng: Việc bảo dưỡng và sửa chữa thang máy có phòng máy có thể phức tạp hơn so với các loại thang máy truyền thống do các bộ phận máy móc và điều khiển thường được tích hợp trực tiếp vào khung của thang máy hoặc được lắp đặt ở các vị trí khó tiếp cận.
- Hiệu suất không đồng đều: Do việc thiết kế không cần phòng máy, một số mô hình thang máy có phòng máy có thể gặp phải vấn đề về hiệu suất không đồng đều hoặc không ổn định, đặc biệt là trong điều kiện vận hành cực đoan hoặc khi tải trọng gấp đôi.
- Giới hạn về lựa chọn và tùy chỉnh: Một số dự án có yêu cầu cụ thể về trọng tải, tốc độ hoặc tính năng đặc biệt có thể gặp khó khăn trong việc lựa chọn thang máy có phòng máy phù hợp. Điều này có thể hạn chế tính linh hoạt và tùy chỉnh của các dự án xây dựng.
- Giá thành cao hơn trong một số trường hợp: Mặc dù thang máy có phòng máy có thể tiết kiệm chi phí xây dựng và thiết lập ở một số trường hợp, nhưng trong một số dự án đặc biệt có thể gặp phải giá thành cao hơn so với các loại thang máy truyền thống.
Tóm lại, mặc dù thang máy có phòng máy mang lại nhiều ưu điểm, nhưng cũng có nhược điểm và hạn chế cần được xem xét cẩn thận trong quá trình lựa chọn và thiết kế.
Thang máy có phòng máy phù hợp với công trình như thế nào
Việc lựa chọn thang máy phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng thực tế và khả năng xây dựng phù hợp với quy hoạch nhà ở/công trình xây dựng, cụ thể như sau:
Nhà ở dân dụng, nhà thấp tầng, biệt thự vừa và nhỏ: các công trình này đa số đều có chiều cao không quá lớn, phù hợp với quy hoạch ở nhiều nơi nên việc thiết kế thêm phòng máy không quá khó khăn.
Nhà cao tầng: máy kéo và các trang thiết bị đi kèm cho thang máy nhà cao tầng lớn, đòi hỏi phải có phòng máy mới có thể lắp đặt và vận hành được.
Công trình có thang máy tải trọng lớn phục vụ nhu cầu đi lại nhiều: các trung tâm thương mại, siêu thị, chung cư, khách sạn, nhà nghỉ, nhà hàng, trường đại học… nơi có nhu cầu đi lại lớn, tải trọng thang máy vì vậy cũng tăng theo nhằm đáp ứng nhu cầu di chuyển.
Thang máy có phòng máy có thể lắp đặt cho các công trình thấp tầng đến cao tầng
Thang máy có phòng máy không chỉ là một tiện ích đơn thuần mà còn là một yếu tố quan trọng trong việc tối ưu hóa không gian, tăng cường an toàn và hiệu suất hoạt động. Tích hợp phòng máy trong thang máy mang lại nhiều lợi ích cho cả chủ sở hữu và người sử dụng bất động sản. Từ việc tăng giá trị tài sản đến việc đảm bảo an toàn và tin cậy, thang máy có phòng máy là một lựa chọn thông minh cho các dự án xây dựng và quản lý tòa nhà hiện đại.