Máy lọc không khí tất cả những điều bạn nên biết
Như chúng ta đã biết, trong thời gian gần đây các cơ quan chức năng cũng như báo chí thường xuyên cảnh báo về chất lượng không khí. Ở Việt Nam, ngoài Hà Nội và Thành Phố Hồ Chí Minh ở mức độ cực kỳ nguy hiểm khi chỉ số AQI mức tím ( mức cực kỳ nguy hại ) thì các thành phố khác cũng nằm trong cảnh báo đỏ. Để có thêm kiến thức về mức độ ô nhiễm của không khí chúng ta cùng phân tích những điều liên quan đến thứ tưởng như vô hình này nhưng lại vô cùng quan trọng và cấp bách mà không phải ai cũng nhận ra. Mời bạn xem thêm báo điện tử Vnexpress về tình trạng ô nhiễm với tiêu đề: “Ô nhiễm không khí, ‘sát nhân’ thầm lặng trong thành phố”
Chỉ số AQI là gì?
Chỉ số ô nhiễm không khí là một thước đo đánh giá chất lượng không khí hằng ngày.
AQI (Air Quality Index) là một chỉ số báo cáo chất lượng không khí hàng ngày. Đây được coi là một thước đo đơn giản hóa mức độ ô nhiễm không khí, cho biết không khí xung quanh ta là sạch hay ô nhiễm, ô nhiễm đến mức độ nào. Rủi ro đối với sức khỏe cộng đồng càng cao khi chỉ số AQI càng lớn. Chỉ số AQI tập trung vào sự ảnh hưởng tới sức khỏe người dân có thể gặp trong vòng vài giờ hoặc vài ngày sau khi hít thở không khí ô nhiễm.
EPA (The U.S. Environmental Protection Agency – Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường Hoa Kỳ) tính toán chỉ số AQI với 5 thông số ô nhiễm không khí chủ yếu:
Ozon mặt đất;
Ô nhiễm phân tử (còn gọi là hạt lơ lửng): Thường đánh giá qua chỉ số bụi mịn PM 2.5 và PM 10. Các hạt bụi này đi vào đường hô hấp khi con người hít thở.
- PM (Particulate Matter) là có nghĩa là chất dạng hạt (rắn hoặc lỏng).
- PM 2.5 chỉ các hạt có kích thước nhỏ hơn hoặc bằng 2,5 micromet (μm). Số PM 10 là chỉ những hạt có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 10 μm (nhưng lớn hơn kích thước PM 2.5).
- Các loại hạt bụi PM2.5 và PM10 được hình thành từ các chất như cacbon, sun-phua, nito và các hợp chất kim loại khác. Ở các thành phố lớn, hạt bụi mịn PM 2.5 có thể sinh ra từ hoạt động công nghiệp như đốt nhiên liệu hóa thạch, hoặc bụi từ các công trình xây dựng, bụi đường phố, đốt rác thải, đám cháy, khói máy công nghiệp, phá rừng, hút thuốc, và đặc biệt là từ khí thải của các phương tiện giao thông.
Carbon monoxide (CO).
Sulfur dioxide (SO2).
Nitrogen dioxide (NO2).
Đối với mỗi chất gây ô nhiễm, EPA đã thiết lập các tiêu chuẩn chất lượng không khí quốc gia để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. EPA đã quy định một màu sắc cụ thể đối với từng khoảng giá trị AQI để mọi người hiểu dễ dàng hiểu được cho dù ô nhiễm không khí đang đạt tới mức độ không lành mạnh trong cộng đồng của họ.
Một số quốc gia trên thế giới có thang đo chỉ số chất lượng không khí AQI riêng, như Chỉ số Sức khỏe và Chất lượng không khí Canada, Chỉ số Ô nhiễm không khí của Malaysia, chỉ số Tiêu chuẩn ô nhiễm của Singapore.
Chỉ số ô nhiễm không khí Hà Nội
Chỉ số ô nhiễm không khí Hà Nội cũng như nhiều nước trên thế giới được căn cứ theo AQI.
Theo thống kê gần đây, Hà Nội liên tục được cảnh báo mức độ ô nhiễm không khí với chỉ số AQI ở mức cao, lên tới 170. Tình trạng này được coi là rất xấu, và người dân nên hạn chế, không nên ra đường nhiều.
Ô nhiễm không khí là mối nguy hại lớn cho sức khỏe con người. Theo các chuyên gia y tế, một người lớn trung bình hít thở khoảng 15 m3 không khí mỗi ngày. Mặc dù các chất ô nhiễm trong không khí thường không nhìn thấy, chúng có thể gây nhiều ảnh hưởng xấu đến toàn cơ thể, bao gồm cả tim, gan, phổi và hệ hô hấp, hay ngay cả thai nhi đang phát triển trong bụng mẹ.
Bộ TNMT họp khẩn tìm nguyên nhân ô nhiễm không khí ở Hà Nội và TP.HCM
Ảnh hưởng của chất lượng không khí tới sức khỏe
Ảnh hưởng đến hệ hô hấp
Các tác động của ô nhiễm không khí trên đường hô hấp phụ thuộc vào loại và sự pha trộn các chất ô nhiễm với nhau, nồng độ trong không khí, thời lượng tiếp xúc, lượng chất gây ô nhiễm được hít vào và lượng chất gây ô nhiễm thâm nhập vào phổi.
Trong khi PM10 đi vào cơ thể qua đường dẫn khí và tích tụ trên phổi, thì PM2.5 đặc biệt nguy hiểm hơn vì chúng bé đến mức có thể luồn lách vào các túi phổi, tĩnh mạch phổi và xâm nhập vào hệ tuần hoàn máu. Bụi PM 2.5 cộng với khí CO hay SO2, NO2 nhiều, sẽ cản hemoglobin kết hợp oxi khiến tế bào thiếu oxi.
Ảnh hưởng của ô nhiễm không khí tác động rõ rệt nhất lên phổi. Các triệu chứng có thể được nhìn thấy ngay sau khi tiếp xúc với mức độ ô nhiễm cao, bao gồm kích ứng đường hô hấp, khó thở và tăng nguy cơ lên cơn hen suyễn.
Tiếp xúc với ozon và các hạt bụi, chất ô nhiễm làm giảm chức năng phổi, đồng thời làm tăng nặng các bệnh phổi mãn tính. Khi tiếp xúc với chất gây ô nhiễm không khí trong một thời gian dài có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.
Chất lượng không khí xuống thấp khiến bệnh nhân bị viêm mũi dị ứng, viêm xoang đi khám rất đông. Mũi là cửa ngõ của đường hô hấp, do đó, đây là cơ quan đầu tiên chịu ảnh hưởng từ việc thay đổi thời tiết hay môi trường, khí hậu.
Đối với tim
Các nghiên cứu cho thấy ô nhiễm không khí có tác động tiêu cực đến sức khỏe tim mạch, làm tăng nguy cơ đau tim và tỷ lệ đột quỵ.
Các loại bụi có kích thước nhỏ, các chất hóa học hay chất kháng viêm trong bụi có thể phát tán từ phổi vào hệ tuần hoàn, ảnh hưởng đến tim mạch. Nguyên nhân là không khí ô nhiễm ảnh hưởng đến khả năng giãn nở và co thắt của các mạch máu. Dưới tác động của không khí ô nhiễm, của khói thuốc lá, các mạch máu bị giảm kích cỡ, cản trở lưu thông huyết mạch. Không khí ô nhiễm còn làm tăng nguy cơ tạo cục máu đông ở động mạch – nguyên nhân chính của chứng nhồi máu cơ tim.
Đối với quá trình sinh sản
Phụ nữ sống trong khu vực ô nhiễm không khí có nguy cơ sinh con tự kỉ cao gấp 2 lần so với bình thường. Mức độ ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đến thai nhi sẽ càng tăng cao vào giai đoạn cuối của thai kỳ.
Ngoài ra, ô nhiễm không khí cũng được cho là liên quan đến sự giảm chất lượng tinh trùng, gây ảnh hưởng đến khả năng có con của nam giới.
Tổn thương thận
Ô nhiễm không khí có mối liên quan chặt chẽ với bệnh thận và suy thận. Nguyên nhân là do ô nhiễm không khí tạo gánh nặng khiến thận không thể lọc hết các phân tử ô nhiễm trong máu.
Một số vấn đề khác
- Yếu xương cốt: Ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ loãng xương và các ca gãy xương liên quan. Tác động này tương tự như tác động của khói thuốc lá đến hệ xương của cơ thể.
- Lão hóa da: Các chất ô nhiễm có thể phá hủy các tế bào da và ảnh hưởng đến khả năng tự tái tạo của da, gây thay đổi sắc tố của da, đẩy nhanh quá trình lão hóa khiến làn da trở nên xấu đi.
- Đau đầu: Trong thời gian mức độ ô nhiễm cao, các bệnh viện cũng thường tiếp nhận nhiều ca đau nửa đầu hơn.
Xem thêm về tác hại của bụi mịn tại đây.
Hạn chế ảnh hưởng của ô nhiễm không khí
Dưới đây là một số biện pháp có thể được áp dụng để hạn chế ảnh hưởng của ô nhiễm không khí và bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình:
- Không tập thể dục tại nơi nhiều khói bụi: Hoạt động thể lực càng cao sẽ làm tăng nhịp thở và thay đổi kiểu thở từ qua mũi sang bằng miệng. Khi đó mũi sẽ không thể lọc được bụi ô nhiễm từ không khí. Do đó, những hoạt động như chạy bộ hay đạp xe tại những nơi ô nhiễm như đường phố tiềm tàng nhiều hiểm họa cho sức khỏe. Chạy bộ hay đạp xe tại những nơi ô nhiễm như đường phố rất nguy hiểm cho sức khỏe. Ngay cả người khỏe mạnh làm việc hoặc tập thể dục ngoài trời cũng rất dễ bị các tác dụng phụ của ô nhiễm không khí, đặc biệt là khi có nồng độ ôzôn mặt đất cao. Do đó, những người có bệnh tim hoặc bệnh phổi nên tránh những bài tập nặng.
- Những người bị đau ngực, khó thở hoặc ho nên gặp bác sĩ, dùng thuốc giảm triệu chứng nếu đã được cho kê đơn từ trước. Nếu các triệu chứng vẫn tiếp tục, người bệnh nên đi khám bác sĩ.
- Trồng cây xanh xung quanh nhà và nơi làm việc. Cây xanh cản lại rất nhiều bụi xung quanh môi trường bạn sống, tạo ra nhiều oxy cho môi trường sống của bạn.
- Đặc biệt là khi thời tiết lạnh, cần tránh đi bộ dọc theo các đường phố đông đúc với rất nhiều khói từ các phương tiện xe cộ.
- Trong mùa nóng, mức độ ô nhiễm không khí thường cao hơn vào những ngày nắng nóng gay gắt, do đó, cố gắng tránh các hoạt động ngoài trời hoặc chỉ tiến hành vào buổi sáng khi mức độ ô nhiễm thường thấp hơn.
- Đeo khẩu trang khi ra đường, đeo kính để giảm bớt việc tiếp xúc với khói bụi.
- Chọn ô tô hoặc xe, phương tiện công cộng để di chuyển. Trên ô tô có máy lọc không khí ô tô có thể lọc được phần nào không khí bên ngoài và cho bạn môi trường không khí sạch hơn. Ngoài ra việc sử dụng phương tiện công cộng cũng góp phần giảm bớt lượng khí thải.
- Sử dụng máy lọc không khí trong phòng, đặc biệt là phòng ngủ nơi chúng ta dành khoảng thời gian hơn chục tiếng mỗi ngày để nghỉ ngơi, hồi phục cơ thể. Tuy nhiên, buổi đêm là lúc không khí ô nhiễm nặng gây ảnh hưởng nhất, đặc biệt là với chung cư cao tầng.
Cách lựa chọn máy lọc không khí hiệu quả
Lựa chọn sản phẩm theo diện tích
Máy lọc không khí trong phòng ngủ thường có diện tích từ 20-25m vuông, phòng khách đôi khi lớn hơn thì có thể dùng máy công suất phù hợp với diện tích từ 35-40m vuông. Máy lọc bụi mịn trong không khí hiệu quả khi chúng ta lựa chọn công suất phù hợp với diện tích phòng.
Có nhất thiết phải mua máy lọc không khí từ các thương hiệu lớn?
Có nếu bạn thực sự không bận tâm đến tài chính. Tuy nhiên chúng ta cũng nên biết thêm về cấu tạo của sản phẩm máy lọc không khí. Với hai bộ phận chính là quạt gió thông thường và mạng lọc đạt chuẩn ( đôi lúc có thêm các tính năng khác nhưng không phải quá quan trọng và nhiều thiết bị khác trong nhà cũng có sẵ tính năng đó như điều hoà, máy hút ẩm, máy tạo ẩm).
Với việc sản phẩm không quá đòi hỏi công nghệ tinh vi hay đỉnh cao gì thì việc bạn bỏ tiền cho sự chênh lệch của các hãng sản xuất đôi khi chỉ là thương hiệu. Nhưng, đó là các sản phẩm đạt chuẩn, bài viết này không đề cập đến các sản phẩm có xuất xứ từ trung quốc, hàng nhật bãi với các bộ lọc đã sử dụng hoặc thay thế bởi hàng Trung Quốc giá rẻ không có tiêu chuẩn, không nhập chính ngạch…
Máy lọc không khí loại nào tốt, hãng nào tốt?
Tất cả các máy lọc không khí của hãng sản xuất có thương hiệu có xuất xứ rõ ràng được phân phối qua các đơn vị lớn bạn có thể yên tâm lựa chọn. Trên thị trường có các thương hiệu lâu đời như: sharp, xiaomi, panasonic, coway, hitachi, philips, LG technology…
Có nên mua máy lọc không khí nội địa?
Không nên, bạn không rõ rằng thiết bị đó đã từng được sử dụng ở môi trường nào? liệu nó có từng được phục vụ ở trạm y tế, bệnh viện, hay môi trường ô nhiễm nào đó?
Chưa kể đến, màng lọc cho các dòng máy đó đều được các chủ buôn làm sạch lại, tái sử dụng và bán nhằm mục đích giảm chi phí. Ngoài ra bạn có thể phải thay thế bộ lọc trong thời gian ngắn với giá cắt cổ, họ thường tách màng lọc ra làm 2 nhóm là lọc thô và lọc bụi mịn và khi mua cả hai giá thành có thể lên trên 1 triệu. Giá cao không kém một bộ máy bạn mua với quá nhiều rủi ro…
Video sau sẽ chứng minh điều đó:
Xem thêm các rủi ro khi mua máy lọc bãi tại đây.
Bạn có dám đánh đổi mọi rủi ro của cả gia đình chỉ vì mong muốn mua một sản phẩm tốt với giá rẻ? Hãy cân nhắc!
Máy lọc không khí thực sự tốt?
Có, đó là một sản phẩm thực sự cần thiết khi mà các thành phố lớn đang ở mức ô nhiễm trầm trọng. Nó xứng đáng để bạn chi tiền hơn hết thảy những thiết bị khác đang có trong nhà bạn hiện tại. Đừng chủ quan vì những thứ vô hình mà bạn không cảm nhận được trực tiếp. Hãy là người tiêu dùng thông thái, nếu bạn đặt ra câu hỏi có nên mua máy lọc không khí thì câu trả lời là có, có và có.
Máy lọc không khí là thiết bị có khả năng lọc bụi bẩn trong không khí thông qua các lớp lọc bụi tiêu chuẩn, loại bỏ tác nhân gây dị ứng, mùi hôi, nấm mốc, nhờ công nghệ tạo ion, một số sản phẩm còn có tính năng bắt muỗi, tạo độ ẩm cho không gian sống..
Hãy dành một bữa ăn nhà hàng hay một lần mua sắm để tậu cho mình một chiếc máy lọc bụi mịn để đảm bảo sức khoẻ cho cả nhà đó là điều bạn nên làm lúc này.