Công tắc đảo chiều là gì?

Công tắc đảo chiều (hay còn gọi là công tắc hai chiều, công tắc chuyển đổi) là một thiết bị điện dùng để thay đổi hướng dòng điện hoặc điều khiển bật/tắt một thiết bị từ hai vị trí khác nhau. Loại công tắc này được sử dụng phổ biến trong hệ thống chiếu sáng cầu thang, hành lang, phòng ngủ hoặc các hệ thống điều khiển động cơ.

Cấu tạo của công tắc đảo chiều

Công tắc đảo chiều có cấu tạo cơ bản gồm:

Chân tiếp điểm: Bao gồm ba chân: chân chung (COM) và hai chân còn lại (L1, L2) để chuyển đổi tiếp điểm.
Cơ chế chuyển mạch: Khi gạt công tắc, tiếp điểm sẽ thay đổi trạng thái, chuyển từ COM – L1 sang COM – L2 hoặc ngược lại.
Vỏ bảo vệ: Được làm bằng nhựa cách điện hoặc kim loại có lớp cách điện để bảo vệ người dùng khỏi nguy cơ điện giật.

Nguyên lý hoạt động của công tắc đảo chiều

Nguyên lý hoạt động của công tắc đảo chiều dựa trên việc thay đổi đường đi của dòng điện giữa hai tiếp điểm. Có hai trạng thái chính:

Khi công tắc ở trạng thái 1: COM nối với L1, L2 bị ngắt.
Khi công tắc ở trạng thái 2: COM nối với L2, L1 bị ngắt.

Điều này cho phép điều khiển bật/tắt thiết bị từ hai vị trí khác nhau. Ví dụ, trong hệ thống chiếu sáng cầu thang, bạn có thể bật đèn ở đầu cầu thang và tắt nó ở cuối cầu thang.

Ứng dụng của công tắc đảo chiều

Công tắc đảo chiều có nhiều ứng dụng trong thực tế, bao gồm:

Hệ thống chiếu sáng: Sử dụng phổ biến trong cầu thang, hành lang, phòng ngủ để bật/tắt đèn từ nhiều vị trí.
Điều khiển động cơ: Đảo chiều quay của động cơ điện một pha hoặc ba pha.
Hệ thống điện dân dụng và công nghiệp: Ứng dụng trong điều khiển quạt trần, hệ thống bơm nước, cửa cuốn, v.v.
Điều khiển hệ thống cửa tự động: Một số loại cửa cuốn hoặc cửa trượt sử dụng công tắc đảo chiều để thay đổi trạng thái mở hoặc đóng.

Cách đấu nối công tắc đảo chiều

Đấu nối công tắc đảo chiều cho đèn

Để đấu nối công tắc đảo chiều điều khiển đèn từ hai vị trí, bạn cần hai công tắc đảo chiều và một bóng đèn:

Dây pha (L) được nối vào chân COM của công tắc đầu tiên.
Hai chân L1, L2 của công tắc đầu tiên được nối với hai chân tương ứng của công tắc thứ hai.
Chân COM của công tắc thứ hai được nối với bóng đèn.
Dây trung tính (N) được nối trực tiếp vào bóng đèn.

Khi bật hoặc tắt một trong hai công tắc, trạng thái của đèn sẽ thay đổi.

Đấu nối công tắc đảo chiều cho động cơ

Để đảo chiều động cơ, cần sử dụng công tắc đảo chiều có 6 chân:

Hai chân nguồn điện.
Hai chân nối với động cơ.
Hai chân chuyển đổi giữa hai hướng quay.

Khi công tắc chuyển trạng thái, động cơ sẽ quay theo chiều ngược lại.

Lưu ý khi sử dụng công tắc đảo chiều

Kiểm tra thông số kỹ thuật: Đảm bảo công tắc phù hợp với công suất và điện áp hệ thống.
Đấu nối đúng sơ đồ: Tránh đấu sai dây dẫn đến chập cháy hoặc hoạt động sai.
Sử dụng thiết bị bảo vệ: Lắp đặt cầu chì hoặc aptomat để đảm bảo an toàn.
Kiểm tra định kỳ: Đảm bảo công tắc hoạt động ổn định, không bị rò rỉ điện.

Kết luận

Công tắc đảo chiều là một thiết bị quan trọng trong hệ thống điện dân dụng và công nghiệp. Với nguyên lý hoạt động đơn giản nhưng hiệu quả, nó giúp điều khiển thiết bị từ nhiều vị trí một cách thuận tiện. Việc lắp đặt đúng cách và bảo trì định kỳ sẽ đảm bảo công tắc hoạt động an toàn và bền bỉ.

Tham khảo các dòng công tắc đảo chiều LG Tech tại đây.

Công tắc đảo chiều là gì? Hoạt động như thế nào?